W 1858 roku, szkocki arystokrata Lord Dudley Marjoribanks (znany również jako Lord Tweedmouth) zachwycił się pokazami psów rosyjskiego cyrku objazdowego, który rozbił swoje namioty w Brighton, na południowym wybrzeżu Anglii. Według tej legendy, kaukaskie psy były bardzo duże i miały gęstą, sfalowaną sierść, o ciekawym umaszczeniu: od jasnobrązowego do kremowego. Lord Tweedmouth, który był zapalonym myśliwym i zoologiem, zajmował się polowaniami z psami w swojej szkockiej posiadłości Guischan. Lord postanowił kupić rosyjskie psy i przekrzyżować je z własnymi.
Z prywatnych zapisków Lorda Tweedmoutha, opublikowanych przez jego wnuka, można się dowiedzieć, że w rzeczywistości w 1865 roku nabył on od pewnego szewca z Brigthon żółte szczenię, pochodzące z miotu czarnych retrieverów o falowanej sierści. Szczenię o imieniu Nous trafiło do wspomnianego szewca dzięki szczodrości gajowego służącego u Lorda Chichester. Nous dołączył do licznej sfory psów myśliwskich Lorda Tweedmoutha w posiadłości w Guisachan.

Pracując nad uzyskaniem psa aportującego, zdolnego do pracy w trudnym terenie i odpornego na zimną wodę, lord Tweedmouth skojarzył Nous z tweed water spanielem- suką Belle.

Tweed water spaniele to stara rasa hodowana dawniej w Szkocji. Psy tej rasy były dość duże, miały kasztanowo-brązowe umaszczenie i cieszyły się opinią świetnych pływaków.
Ze skojarzenia Belle i Nous urodziły się cztery żółte szczenięta, które później krzyżowano z psami dowodnymi, aporterami i prawdopodobnie też seterami irlandzkimi. Lord Tweedmouth poświęcił na intensywną pracę hodowlaną całe ćwierćwiecze. Zapewniło mu to zaszczytną pozycję jednego z ojców rasy. Nie bez powodu: prawdopodobnie wszystkie współczesne golden retrievery są potomkami właśnie Nous i Belle.

Po śmierci lorda Tweedmoutha w 1894 roku, losy rasy są już znacznie trudniejsze do odtworzenia, ponieważ syn lorda wyemigrował do Kanady, zabierając psy ze sobą.

W brytyjskim Kennel Clubie w 1903 roku psy rasy golden retriever były rejestrowane jako gładkowłose retrievery. Na wystawach pokazywano je w jednej grupie z pozostałymi retrieverami, w kategorii „umaszczenia inne”. Na światowej renomy wystawie psów rasowych Crufts, w 1909 roku golden retrievery przyciągnęły uwagę szerszej publiczności dzięki charakterystycznemu złotemu umaszczeniu oraz cennym cechom użytkowym (aportowanie). Rasa golden retriever została oficjalnie uznana przez Kennel Club w dopiero 1911 roku.